Khái quát hệ thần kinh

Hệ thần kinh là 1 hệ cơ quan phân hóa cao nhất trong cơ thể người, ở dưới dạng ống & mạng lưới đi từ đầu đến chân, được cấu trúc bởi một loại mô chuyên biệt là mô thần kinh, gồm những tế bào thần kinh — nơ-ron & các tế bào thần kinh đệm (thần kinh giao). Cũng chính các nơ-ron đã tạo nên hai phần tử căn bản của não, tủy sống và hạch thần kinh là chất xám và chất trắng. Về mặt cấu trúc, hệ thần kinh được chia nhỏ ra làm 2 bộ phận là bộ phận TW (não, tủy sống) và bộ phận ngoại biên(các dây thần kinh, hạch thần kinh), trong đó bộ phận TW giữ tầm quan trọng chủ đạo. Về tác dụng, hệ thần kinh được phân thành hệ thần kinh vận động (điều khiển cơ, xương) & hệ thần kinh sinh dưỡng (hệ thần kinh thực vật). Hệ thần kinh sinh dưỡng lại gồm 2 phân hệ là phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm. hoạt động thần kinh cấp cao ở người hình thành nên nhiều các phản xạ được tập quen (PXĐTQ) rất phức tạp mà dường như không sinh vật nào đã đạt được. cho nên vì thế, việc “vệ sinh” hệ thần kinh có cơ sở khoa học là cần thiết để hệ thần kinh luôn đạt chất lượng vận động cao.

Xem thêm:

gochanhphuc.com

Sơ lược về hệ thần kinh

Mỗi nơ-ron bao gồm một thân chứa nhân, hình sao nhiều cạnh hoặc bầu dục & những sợi. Từ thân phát đi nhiều tua (sợi) ngắn phân nhánh như cành cây gọi bằng sợi nhánh & một tua dài, mảnh gọi bằng sợi trục. Dọc sợi trục hoàn toàn có thể có các tế bào Schwann bao quanh làm cho bao mi-ê-lin. Sợi trục nối giữa TW thần kinh với các đơn vị, chúng đi chung với nhau thành từng bó gọi bằng dây thần kinh. khoảng cách giữa các bao này có những đoạn ngắn gọi bằng eo răng-vi-ê, còn diện tích S giao thiệp giữa những nhánh nhỏ phân từ tận cùng sợi trục của nơ-ron này với sợi nhánh của nơ-ron khác hoặc cơ quan thụ cảm gọi là xi-náp. Nơ-ron có khá nhiều hình dạng: nơ-ron đa cực có thân nhiều sợi nhánh, nơ-ron lưỡng cực với cùng 1 sợi nhánh và một sợi trục đối lập nhau; và nơ-ron đơn cực chỉ có 1 tua do sợi nhánh & sợi trục hợp lại mà thành. chức năng cơ bản của nơ-ron là cảm ứng & dẫn truyền xung thần kinh dưới dạng các tín hiệuhóa học. Từ đó nơ-ron chia thành ba loại:

Nơ-ron hướng tâm (nơ-ron cảm giác) có thân nằm ngoài TW thần kinh dẫn xung thần kinh về TW thần kinh.
Nơ-ron trung gian (nơ-ron liên lạc) nằm ở trong TW thần kinh, gồm các sợi hướng tâm và li tâm, làm nhiệm vụ gọi điện liên lạc.
Nơ-ron li tâm (nơ-ron vận động) có thân nằm ở trong TW thần kinh (hoặc ở hạch thần kinh sinh dưỡng), dẫn các xung li tâm từ bộ não và tủy sống đến những đơn vị phản ứng để tạo ra sự vận động hoặc bài tiết.

Nơ-ron là các tế bào dài nhất trong khung hình, biệt hóa cao độ nên mất trung thể và khả năng phân bổ, nhưng đổi lại nó có tác dụng tái sinh phần cuối sợi trục nếu bị tổn thương.

những bộ phận của hệ thần kinh

Bộ phận TW

Bộ phận trung ương gồm có: não Nằm trong hộp sọ, gồm đại não (có rãnh phân thành hai bán cầu đại não), gian não, tiểu não & trụ não; tủy sống Nằm ở phía trong ống xương sống. phía bên ngoài tủy sống và bộ não có chung một màng bọc được gọi là màng não – tủy. Màng não – tủy gồm 3 lớp: màng cứng, màng nhện và màng mềm. Màng cứng là một màng dày & dai, nằm ở vị trí ngoài cùng, có trọng trách bảo đảm não, tủy sống; ở bộ não, màng cứng nằm sát với khối xương sọ, còn ở tủy sống nó nằm cách ống xương sống bởi một lớp mỡmỏng. Màng nhện là một màng liên kết Nằm ở phía trong màng cứng, sát màng nuôi. Màng này có những khoang chứa một chất dịch trong suốt gọi bằng dịch não – tủy; nhờ dịch não – tủy mà bộ não và tủy sống được bảo đảm khỏi các chấn thương mạnh gây hại. Trong cùng, màng mềm cũng chính là một màng kết nối nhưng rất mỏng manh, bên trong có nhiềumạch máu đến nuôi mô thần kinh.

Trong bộ não và tủy sống người ta nhận ra 2 phần tử cấu tạo chung của chúng là: chất xám & chất trắng.

Chất xám do thân và những sợi nhánh có màu nâu xám đặc thù của những nơ-ron tạo nên. Ở bộ não, chất xám làm thành lớp vỏ não bao phía bên ngoài, còn ở tủy sống làm thành một dải liên tiếp ở trong, hoặc thành từng vùng rải rác (các nhân não) trong trụ não, đều là các trung khu thần kinh quan trọng.
Chất trắng do sợi trục của những nơ-ron có bao mi-ê-lin khiến cho, làm thành các đường thần kinh nối những miền của vỏ não với nhau & với các trung khu thần kinh ở các phần khác của thân não và tủy sống. những sợi trục đi từ trong chất trắng ra khỏi bộ phận trung ương làm thành 43 dây thần kinh não – tủy.
những dây thần kinh não – tủy: gồm 12 đôi dây thần kinh não, xuất phát điểm từ trụ não & tỏa ra khắp những cơ quan ở mặt, cổ (riêng dây thần kinh X nói một cách khác là dây phế vị phân nhánh đến tận những đơn vị ở khoang ngực, khoang bụng); và 31 đôi dây thần kinh tủy xuất phất từ tủy sống phân bổ ra tận những đơn vị ở thân, cổ và các chi.
những hạch thần kinh là những khối nơ-ron nằm ngoài phần trung khu thần kinh. tất cả các hạch thần kinh đều thuộc phần thần kinh ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng. Chúng rất có thể nằm ở xa hoặc ngay gần 1 số ít cơ quan. trong số hạch này có 2 chuỗi hạch nằm hai bên cột sống và một hạch lớn Nằm trong khoang bụng (gọi là hạch mặt trời).

Bộ phận ngoại biên

các dây thần kinh não – tủy: gồm 12 đôi dây thần kinh não, khởi nguồn từ trụ não và tỏa ra khắp các cơ quan ở mặt, cổ (riêng dây thần kinh X có cách gọi khác là dây phế vị phân nhánh đến tận những đơn vị ở khoang ngực, khoang bụng); và 31 đôi dây thần kinh tủy xuất phất từ tủy sống phân bổ ra tận những đơn vị ở thân, cổ và những chi.
các hạch thần kinh là những khối nơ-ron nằm ngoài phần thần kinh trung ương. tất cả những hạch thần kinh đều thuộc phần thần kinh ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng. Chúng có thể nằm tại xa hoặc ngay gần 1 số cơ quan. trong những hạch này còn có 2 chuỗi hạch nằm phía 2 bên cột sống và một hạch lớn nằm ở trong khoang bụng (gọi là hạch mặt trời).

See more: